علی بن جعفرعلى بن جعفر الصادق، فرزند امام جعفر صادق (علیه‌السلام)، برادر كوچک امام موسی کاظم (علیه‌السلام) و از اصحاب و یاران امام موسى كاظم، امام رضا، امام جواد و امام هادی (عليهم‌السلام) و از علما و راویان قرن دوم هجرى بود. او پنج امام شیعه را درک کرده و از سه امام هم روایت نقل کرده است. کتاب مسائل علی بن جعفر، تنها کتابی است که از ایشان به دست ما رسیده است. ۱ - زندگی نامهعلى بن جعفر در نوجوانى پدر خود را از دست داد و در حمايت برادر خود قرار گرفت و معارف اسلام را از او فرا گرفت. نسبت ايشان را على بن جعفر عريضى مى‌گويند. «عريض» نام محله‌اى در اطراف شهر مدینه است كه ايشان و فرزندانش در آنجا زندگى مى‌كرده‌اند و سادات عریضی از طريق وى به امام جعفر صادق (عليه‌السلام) منسوب مى‌شوند. ۲ - اعتقاداتعلى بن جعفر از ياران باوفاى امام موسی کاظم، امام رضا، امام جواد و امام هادی (عليهم‌السلام) بود. وى پيوسته در خدمت امام موسى كاظم (عليه‌السلام) بود و در سفرهاى متعددى نيز در كنار ايشان بوده و علوم فراوانى را از آن حضرت فرا گرفته و محرم اسرار و حافظ اموال آن حضرت به شمار مى‌رفت. در زمان امامت امام رضا (عليه‌السلام) همانند سدى آهنين در برابر«واقفیه» كه يک فرقه انحرافى بودند ايستاد و از امام رضا (عليه‌السلام) حمايت كرد. در زمان امامت امام جواد (عليه‌السلام) در حالى كه پيرمردى سالخورده بود به استقبال امام جواد مى‌رفت در حالى كه آن حضرت كودكى خردسال بود و بعد از احترام فراوان كفش‌هاى آن حضرت را آماده مى‌نمود و وقتى مورد اعتراض واقع مى‌شد استناد به امامت و افضليت آن حضرت مى‌نمود. ۳ - جهاد و مبارزهعلى بن جعفر در سال ۲۰۳ هجرى همراه برادرش محمد بن جعفر (عليه‌السلام) در قيام «طالبیین» شركت كرد و جنگ سختى ميان آنان و هارون بن مسیب، حاكم عباسى در گرفت. ۴ - فرزنداناو داراى چهار پسر به نام‌هاى محمد، احمد، حسن و جعفر مى‌باشد كه سادات عريضى از نسل ايشانند. ۵ - سخنان علماءشیخ مفید مى‌فرمايد:« على بن جعفر از راويان حديث است و سخنانش بسيار محكم و قابل اطمينان و شخصيتى با تقوا و صاحب فضل است. وى پيوسته ملازم و همراه برادرش امام موسى كاظم (عليه‌السلام) بود و روايات فراوانى را از آن حضرت روايت كرده است.» شیخ طوسی مى‌فرمايد:« او شخصى جليل‌القدر و مورد اطمينان است.» علامه حلی نيز مى‌فرمايد:« او شخصيتى مورد اطمينان است و کشی روايتى درباره او نقل كرده كه خود دليل بر عقيده درست و ادب او در برابر امام جواد (عليه‌السلام) مى‌باشد.» ۶ - اساتيدعلى بن جعفر از محضر امام جعفر صادق، امام موسى كاظم و امام رضا (عليهم‌السلام) بهره برده و از ايشان روایت نقل مى‌كند. علاوه بر آن، از حسین بن زید شهید، سفیان بن عیینه، محمد بن مسلم، عبدالملک بن قدامه، معتب و ابوسعید مکی نيز روايت مى‌كند. ۷ - شاگردانعلى بن جعفر شاگردان فراوانى داشته است كه اينک به برخى از آنها اشاره مى‌كنيم: احمد بن محمد بن ابی‌نصر بزنطی، یونس بن عبدالرحمن، علی بن اسباط، عبدالعظیم بن عبدالله حسنی، ایوب بن نوح، عمرکی بن علی و... ۸ - تأليفاتتنها كتابى كه از على بن جعفر به دست ما رسيده، كتاب ارزشمند مسائل علی بن جعفر است كه سؤالات ايشان و جواب‌هاى امام موسى كاظم (عليه‌السلام) در آن جمع‌آورى شده است. ۹ - وفاتعلى بن جعفر چهار امام را درک كرده و با توجه به شهادت امام جعفر صادق (عليه‌السلام) كه سال ۱۴۸ق است و امامت امام هادى (عليه‌السلام) كه ۲۲۰ق است او بايد بيش از ۸۰ سال عمر كرده باشد. بنابر نقلى پيكر شريف او را شهر قم دفن كردند و هم‌اكنون نيز داراى گنبد و بارگاه است و زيارتگاه دوستداران و عاشقان محمد و آل محمد (صلوات‌الله‌عليهم‌اجمعين) مى‌باشد. ۱۰ - پانویس
۱۱ - منبع• نرم افزار جامع فقه اهل‌بیت ۲، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. • پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه، برگرفته از مقاله «علی بن جعفر علیه‌السلام»، تاریخ بازیابی ۱۴۰۰/۰۵/۱۲. رده‌های این صفحه : اصحاب امام جواد | اصحاب امام رضا | اصحاب امام کاظم | اصحاب امام هادی | امامزادگان قم | درگذشتگان سال 220 (قمری) | راویان از امام کاظم | راویان صاحب کتاب | راویان موثق شیعه قرن 2 (قمری) | عالمان سده دوم(قمری) | عالمان شیعی قرن سوم(قمری) | فرزندان امام صادق | مدفونان در گلزار شهدای قم
|